Έργο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΒΑΣΩΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ


Η Βάσω Παπανδρέου ορίσθηκε μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπεύθυνη για την Εργασία, τις Κοινωνικές υποθέσεις, την Εκπαίδευση και την Νεότητα, στις 5 Ιανουαρίου 1989, κατά την προεδρική θητεία του κ. Ζακ Ντελόρ. Ήταν η πρώτη γυναίκα Επίτροπος, στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το αντικείμενο δραστηριότητας της ήταν ιδιαιτέρως ευρύ, ειδικότερα σε μία περίοδο όπου η ολοκλήρωση της Εσωτερικής Αγοράς και της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) βρίσκονταν σε κρίσιμο στάδιο. Ο ρόλος της ήταν να αναδείξει το κοινωνικό πρόσωπο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, να αποδείξει ότι η οικοδόμηση της Ευρώπης δεν περιοριζόταν στην ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, αγαθών και υπηρεσιών και ότι εντέλει, σε συμφωνία με τους βασικούς στόχους της Συμφωνίας της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, σκοπός ήταν να δημιουργηθεί μια Ευρώπη που να στέκεται κοντά στους πολίτες και εργαζομένους της.

Η θητεία της Βάσως Παπανδρέου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή διήρκεσε από το 1989 ως το 1993 και συνδέθηκε κυρίως με τρεις μεγάλες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

    • Την ψήφιση και την προώθηση της "Κοινωνικής Χάρτας".
    • Την έναρξη και την κατοχύρωση του θεσμού του κοινωνικού διαλόγου
    • Την ένταση της πολιτικής για την επαγγελματική κατάρτιση και την εκπαίδευση

Η "Κοινωνική Χάρτα" (Social Charter), αποδεκτή απ' όλα τα κράτη- μέλη πλέον, αποτέλεσε μια συνολική πολιτική, με στόχους συνδεδεμένους με την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών, χωρίς να παραβλέπει την ανάγκη της ενδυνάμωσης της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας.

Η Βάσω Παπανδρέου ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων, τα αποτελέσματα των οποίων επικυρώθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τον Δεκέμβριο του 1988.

Η "Κοινωνική Χάρτα" αποτελείται από μια πολιτική διακήρυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα δικαιώματα των εργαζομένων σε μια ενιαία Ευρώπη και ένα πρόγραμμα δράσης από 65 ενέργειες νομοθετικής και κανονιστικής μορφής. Είναι μια κατάκτηση των εργαζομένων στης Ευρώπη και μια παγκόσμια πρωτοτυπία σε ότι αφορά το εύρος της αλλά κυρίως την κοινή τους αποδοχή από 15 κράτη.

Σαν συνέχεια αυτής της "Χάρτας" η Βάσω Παπανδρέου πρότεινε στην Επιτροπή ένα "Σχέδιο Ενεργειών"(Plan of Action) που περιλαμβάνει πάνω από 40 ειδικά και συγκεκριμένα μέτρα διασφάλισης για την εκτέλεση των βασικών αρχών της "Χάρτας". Εισηγήθηκε επίσης πληθώρα νομοθετικών ρυθμίσεων για θέματα σχετικά με την Υγεία και Ασφάλεια των εργαζομένων και την Προστασία Ειδικών Κατηγοριών Εργαζομένων όπως των εγκύων γυναικών. Επίσης κατέθεσε στην Επιτροπή προτάσεις που αφορούσαν τις ίσες ευκαιρίες στην εργασία για άντρες και γυναίκες ή την κοινωνική προστασία των ατόμων με ειδικές ανάγκες.

Ο κοινωνικός διάλογος, που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, είναι μια διαρκής συνδιαλλαγή γύρω από ένα τραπέζι, εργαζομένων, εργοδοτών και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι σκληρές διαπραγματεύσεις των μερών της εργασίας, δεν αίρουν την σημασία αυτού του διαλόγου, που ενσωματώθηκε από τους ενδιαφερόμενους και μετεξελίχθηκε σε διαρκή διάλογο.

Ένας επιπλέον τομέας όπου η Βάσω Παπανδρέου υπήρξε βασικός συντελεστής προόδου, είναι η Παιδεία, η Εκπαίδευση και η Νεότητα. Υπό την αιγίδα της και με δικές της προτάσεις εφαρμόστηκαν Κοινοτικές Πρωτοβουλίες και Προγράμματα όπως το "Erasmus" στο πεδίο της Ευρωπαϊκής ανταλλαγής φοιτητών ή το "Comett" στο πεδίο συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων και ιδιωτικών φορέων σε θέματα τεχνολογίας, το "Force" στο πεδίο της εκπαίδευσης, το "Petra" που αφορά την επιτυχή κοινωνική και επαγγελματική εισόδου των νέων ανθρώπων ή ακόμα το "Lingua" που αφορά την προώθηση διδασκαλίας ξένων γλωσσών, όπως επίσης το πρόγραμμα "Youth for Europe" που αφορούσε την διακίνηση νέων ανθρώπων στον Ευρωπαϊκό χώρο. Η εφαρμογή αυτών των πανευρωπαϊκών προγραμμάτων, έβαλε τις βάσεις της συνεργασίας μεταξύ των κρατών- μελών σε ένα τομέα όπου η Ένωση δεν έχει ουσιαστική νομική αρμοδιότητα. Πανεπιστήμια, Επιχειρήσεις, Υπουργεία Παιδείας και Οργανισμοί Επαγγελματικής Κατάρτισης, συνδέθηκαν σε μια διαρκή ανταλλαγή πληροφοριών για τις πολιτικές στον κρίσιμο αυτό τομέα και χιλιάδες φοιτητές και εργαζόμενοι επωφελούνται κάθε χρόνο απ' αυτές τις πολιτικές.

Η επίτευξη όλων αυτών που αναφέρθηκαν δεν ήταν ιδιαίτερα εύκολη υπόθεση και δεν χρειάζεται να ειπωθεί, ότι η Βάσω Παπανδρέου στον αγώνα της για τους εργαζόμενους και τους πολίτες, συνάντησε ακατάπαυστες αντιπαλότητες ειδικότερα απ' την τότε Πρωθυπουργό της Μ. Βρετανίας κα Μ. Θάτσερ. Μάλιστα το σύνολο των Συντηρητικών πολιτικών και εφημερίδων επιτέθηκαν στην Βάσω Παπανδρέου φωτογραφίζοντάς την σαν Τεχνοκράτη ή "Eurocrat".

Βέβαια η Βάσω Παπανδρέου με τη βοήθεια των εκπροσώπων των Ευρωπαίων εργαζομένων και ακολουθώντας τις προσεγγίσεις του Ζακ Ντελόρ υποστήριξε τον "Κοινωνικό διάλογο" (Social dialogue) σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Οδήγησε τους Ευρωπαίους στην απόκτηση μιας "κοινής γνώμης" (Common opinions) σε πολλά θέματα των εργασιακών σχέσεων και της βιομηχανίας. Συγκεκριμένα, στην Συμφωνία του Μάαστριχ συμπεριλήφθηκε αυτό που αποκαλούμε το "κοινωνικό πρωτόκολλο" (Social Protocol), που αποτελεί σήμερα μέρος της Συμφωνίας του 'Aμστερνταμ και είναι άμεσο αποτέλεσμα της δουλειάς της Βάσω Παπανδρέου ως Επιτρόπου στις Βρυξέλλες.

Χάρη στην εργασία και την αφοσίωση της, η Βάσω Παπανδρέου τιμήθηκε με το Παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής από τον Φρανσουά Μιτεράν, έγινε διδάκτωρ των Πανεπιστημίων του Sheffield (Αγγλία) και της Toulouse (Γαλλία), όπως επίσης διδάκτωρ για το "Council of National Academic Awards" (Αγγλία).