ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΒΑΣΩΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ Ερώτηση: Που οφείλεται η εκλογική ήττα; Στην κόπωση, στην αλαζονεία σε παραλείψεις του κυβερνητικού έργου, η σε λάθη των τελευταίων μηνών; Απάντηση: Είναι η πρώτη φορά μετά από τις εκλογές που νιώθω ότι μπορώ να απαντήσω σε μία τέτοια ερώτηση. Για εμάς, στο ΠΑΣΟΚ, η εκλογική ήττα ήταν αναμφίβολα ένα σοκ, για το οποίο θα οφείλαμε να είμαστε προετοιμασμένοι, αλλά δεν ήμασταν. Και κακώς δεν ήμασταν, μιας και το ΠΑΣΟΚ είχε ήδη νικήσει σε τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις και ήταν ούτως ή άλλως πολύ δύσκολο να νικήσει και σε μία τέταρτη. Από κει και πέρα, είναι φανερό ότι σε μία εκλογική ήττα δεν συμβάλλει ένας ή δύο παράγοντες, αλλά πολλοί. Επίσης, είναι φανερό ότι οι εκλογές δεν χάνονται κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου μόνον, αλλά χάνονται κυρίως κατά τη διάρκεια της τετραετίας. Και αλαζονεία και κόπωση υπήρξε, και παραλείψεις και λάθη έγιναν. Για να είμαι πιο ακριβής, δεν έγιναν λάθη και παραλείψεις, αλλά κάναμε λάθη και παραλείψεις, όλοι και όλες στο ΠΑΣΟΚ, ο καθένας και η καθεμία ανάλογα με τη θέση ευθύνης που κατείχε. Ο λαός έκρινε. Αναλάβαμε τις ευθύνες μας και προχωρούμε. Θεωρώ ότι οδεύουμε σε χειρότερες μέρες, διότι η ΝΔ έδειξε από την τρίτη μέρα μετά από την ορκωμοσία των νέων υπουργών ότι δεν έχει διδαχτεί τίποτε από τα χρόνια της αντιπολίτευσης. Ότι εξέλαβε τη λαϊκή εντολή ως λευκή επιταγή για μία ρεβανσιστική πολιτική, ακόμα και για θέματα στα οποία απαιτείται εθνική προσπάθεια, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες . Σε ό,τι αφορά το ΠΑΣΟΚ , πρέπει πια να αφήσουμε πίσω την ήττα και να κοιτάξουμε μπροστά, στο μέλλον. Πολύ σύντομα, τον Ιούνιο, έχουμε τις ευρωεκλογές. Του χρόνου, υπάρχει η διαδικασία της προεδρικής εκλογής, το 2006 έχουμε τις εκλογές της αυτοδιοίκησης και βεβαίως, υπάρχουν οι επόμενες εθνικές εκλογές. Στις εκλογές αυτές, ο χώρος μας οφείλει να παρουσιαστεί με ένα καθαρό, σοβαρό και κυρίως με ένα καινούργιο μοντέλο διακυβέρνησης . Με μία καινούργια , αξιόπιστη πρόταση διακυβέρνησης . Ερώτηση: Τι θα πρέπει να αλλάξει το ΠΑΣΟΚ για να αφήσει οριστικά στο παρελθόν την ήττα της 7ης Μαρτίου και να επανέλθει στο μέλλον και πάλι στην κυβέρνηση; Οι αλλαγές θα πρέπει να στραφούν σε οργανωτικά θέματα, θα πρέπει να αλλάξουν τα πρόσωπα η χρειάζεται κυρίως η αποσαφήνιση της ιδεολογικής του φυσιογνωμίας; Απάντηση: Νομίζω ότι αυτό που προέχει, είναι το ξεκαθάρισμα σχετικά με το ποιούς εκπροσωπούμε και ποιούς θέλουμε να εκπροσωπήσουμε. Είναι σαφές ότι το ΠΑΣΟΚ με την πολιτική του των προηγούμενων χρόνων, συνέβαλε καθοριστικά στην αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας. Η κοινωνία μας σήμερα δεν έχει σχέση με εκείνη της δεκαετίας του ΄80 , ή της δεκαετίας του ΄90. Η πορεία προς την ΟΝΕ δεν ήταν μία εύκολη πολιτική. Και δεν είχε μόνον θετικές επιπτώσεις. Άλλαξε πολλά δεδομένα. Άλλαξε τη ζωή χιλιάδων Ελλήνων και Ελληνίδων, είτε προς το καλύτερο, είτε προς το χειρότερο. Οι ανισότητες σε κάποιες περιπτώσεις διευρύνθηκαν. Κάποιες κοινωνικές ομάδες είδαν τη θέση τους να χειροτερεύει. Από την άλλη πλευρά, αναδύονται νέα, δυναμικά κοινωνικά στρώματα, με αιτήματα εντελώς διαφορετικά από εκείνα του παρελθόντος, με εντελώς διαφορετική σχέση με την πολιτική σε σχέση με το παρελθόν. Απορροφημένοι από τις ευθύνες τις διακυβέρνησης, αργήσαμε να αντιληφθούμε τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές. Χρειαζόμαστε σήμερα μια βουτιά στην κοινωνία, μία νέα μελέτη των κοινωνικοοικονομικών δεδομένων, πριν μιλήσουμε σοβαρά για τη συγκρότηση μίας νέας πρότασης διακυβέρνησης. Θα το κάνουμε αυτό, θα εργαστούμε σε αυτή την κατεύθυνση και θα πετύχουμε ξανά. Θέλουμε το χώρο μας με μία νέα φυσιογνωμία , με μία νέα κοινωνική ταυτότητα. Ερώτηση: Ποια θα πρέπει να είναι τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά αυτής της φυσιογνωμίας κατά τη γνώμη σας; Απάντηση: Οι αρχές του ΠΑΣΟΚ δεν αλλάζουν. Ο προσανατολισμός μας δεν αλλάζει. Αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι η οπτική που έχουμε για την ελληνική κοινωνία. Αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι ο τρόπος που λειτουργούμε ως κόμμα. Αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι οι πρακτικές μας. Κατά τη γνώμη μου, στις δυσκολίες κρύβονται πάντα οι μεγάλες ευκαιρίες. Τώρα είναι η ευκαιρία μας, αφού δεν έχουμε την ευθύνη της διακυβέρνησης, να προχωρήσουμε στη μετεξέλιξη του ΠΑΣΟΚ σε ένα σύγχρονο κόμμα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, με σύνδεση με τις νέες δυνάμεις της οικολογίας, των κινημάτων, με σεβασμό στην αυτονομία της σκέψης, με προώθηση της συμμετοχής, με ανάδειξη νέων δυνάμεων. Ερώτηση: Αν ο Γιώργος Παπανδρέου εκλεγόταν πρόεδρος μετά από τις εκλογές και την ήττα δεν θα ήταν και για τον ίδιο και για το κόμμα καλύτερες οι προοπτικές; Μήπως ήταν λάθος ο χρόνος της αλλαγής ηγεσίας; Απάντηση: Αυτό το ερώτημα είναι υποθετικό, και δεν έχει νόημα να απαντούμε σε υποθετικά ερωτήματα, ειδικά τη στιγμή που υπάρχει νωπή η λαϊκή ετυμηγορία, την οποία σεβόμαστε απόλυτα. Τα «αν» είναι πολλά σε τέτοιες περιπτώσεις, αλλά πάντοτε είναι και ανώφελα. Ερώτηση: Με ποιο τρόπο στη νέα εποχή και στο νέο ΠΑΣΟΚ που οραματίζεται ο Γ. Παπανδρέου είναι δυνατή η σύμπλευση των διαφορετικών τάσεων του κόμματος, που σχηματικά χαρακτηρίζονται ως «παλαιό», «εκσυγχρονιστικό», «νέο» ΠΑΣΟΚ και «ΠΑΣΟΚ της διεύρυνσης»; Απάντηση: Η ερώτηση αυτή δεν έχει ιδιαίτερο νόημα. Ακόμα και εγώ , με δυσκολία μπορώ να αντιληφθώ ποιούς θέλετε να «φωτογραφίσετε» κάτω από τις ταμπέλες που βάλατε. Δεν υπάρχει , κατά τη γνώμη μου, παλιό και νέο ΠΑΣΟΚ , ούτε εκσυγχρονιστικό ή διευρυμένο ΠΑΣΟΚ. Υπάρχουν στελέχη – και δόξα τω Θεώ, τα στελέχη είναι πολλά και ικανά – σε ένα κόμμα που σε συνθήκες ήττας, εκπροσωπεί το 40% και παραπάνω του ελληνικού λαού. Υπάρχουν στελέχη που έχουν απόψεις, που παλεύουν για τις απόψεις τους. Υπάρχουν και μεγάλα προβλήματα στο κόμμα, προβλήματα χρόνια, που έχουμε τώρα τη δυνατότητα να λύσουμε. Πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτή τη δυνατότητα, για να μπορέσουμε όσο γίνεται πιο σύντομα να κερδίσουμε και πάλι την εμπιστοσύνη των πολιτών. Και θέλω να πω και κάτι: Τις εκλογές δεν τις κέρδισε η Νέα Δημοκρατία. Τις εκλογές τις κέρδισαν για λογαριασμό της ΝΔ τα δικά μας λάθη, οι δικές μας παραλείψεις, η δική μας αλαζονεία, οι δικές μας άδικες πρακτικές. Αν το αντιληφθούμε αυτό, τότε πολύ μικρό χώρο θα βρούν στο χώρο μας οι τεχνητοί διαχωρισμοί που επιχειρούνται.